Nl:Latijnse woorden en expressies/C

Latijnse woorden en expressies die starten met de letter C.

Languages:

English  • Nederlands

A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z - @ - *

c.,can.

canonicus

ca.

circa

cant.

cantor

capell.

capellanus

civ.

civis, civissa

cod.

codex

cojug.

conjuges

com.

comes, comitis, comitissa

conj.

conjug(i)alis

conjug.

conju(n)x

Cons.eccl.Rom.Smtis

Consuetis ecclesiae Romanae Sacramentis

cop.

copulata, copulatus

C.S.

consiliarius

cust.

custos

cac(c)abus

kookpot

cacelanus

kapelaan

cachexia

groene ziekte

cacubarius

oventegelzetter

cadaver

lijk

caduceator

heraut, onderhandelaar, stratemaker, wegenmaker, bruggenbouwer

caecus

blind

cae-, coe-, celebs (-libis)

vrijgezel, jongman, ongehuwd man, ongetrouwd, echteloos

cae-, coelibatus

ongehuwde staat

caelator

plaatsnijder, graveerder, graveur, drijver, drijfkunstenaar, maker van drijfwerk in goud of zilver

caelator ferarius

ijzersnijder, stempelsnijder

caelator gemmarum

edelsteensnijder

caelator monetarium

muntstempelsnijder

caelator typorum

lettersnijder

caelum abiit (in...)

is naar de hemel (gegaan)

caementarius

steenkapper, metselaar

calcarius

spijkersmid, nagelsmid

calcearius, calceator calcianius, calceolarius, calciarius

schoenmaker

calciferrator

hoefsmid

calculus

legpenning, rekenpenning (penning gebruikt om met behulp van een rekenbord (of rekendoek) te kunnen rekenen.)

calendae

eerste dag van de maand

calida febri

door een warme koorts

califex

schoenmaker

caligarius

soldatenknecht, kousenmaker

caligator

kousen-, broekenmaker

callifex

laarzenfabrikant

cambitor

wisselaar

camerarius

kamerling

campa

uitvlucht

campæ

uitvluchten

campana

klok

campana decimalis

tienden-klok

campanæ

klokken

campanula

kleine klok of bel

campanulæ

klokjes of belletjes

campi custos

veldwachter

campi pars

cijns betaald onder vorm van veldvruchten

campus

vlakte, open veld, slagveld

cancellarius

kanselier

candelarum artifex

kaarsenmaker, kaarsengieter

candidarius

bleker

canisius

hondjes

canonicus

kanunnik

cantatum

gezongen

cantor

zanger

cantrifex, cantrifusor

tingieter

capellanus/ni

kapelaan/anen (de latere onderpastoors), geestelijken die de kapelanieën bedienen

capellania castralis

kapelanie oorspronkelijk aan een kasteel verbonden (vaak is een gebied een kapelanie voor het een parochie wordt)

capellanus

kapelaan, hulppriester

capellula

kapelletje

capillamentarius

pruikenmaker

capitagium

hoofdelijke belasting, personele belasting, hoofdcijns

capitaneus

(mil.) kapitein

capitaneus equestris

(mil.) ritmeester, kavaleriekapitein

caponator

herbergier

caput

hoofd

carbonarius

kolenbrander

carcanum

halsijzer voor misdadiger

carcer

kerker, kerkerkot

caretarius

voerman

carnifex, carnificis

scherprechter, beul, vilder, slager,vleeshouwer

carpentarius

timmerman, schrijnwerker, wagenmaker, rijtuigmaker

carrura

wagen, kar

carta

charter, oorkonde

castellana

burggravin

castellania

kasselrij, burggraafschap

castellanus

kasteelheer, slotvoogd, burchtvoogd, burggraaf, kastelein

castellum, castrum

burcht

catabolensis

vrachtrijder, wagenvoerder, voerman

catalogus confirmatorum

naamlijst van de gevormden

cataphractarius

(mil.) kurassier

catarrhus

zinking

catholicus

katholiek

catopt(r)icus

spiegelmaker, spiegelgieter

caupo

waard, herbergier, kastelein, wijntapper, brouwmeester

caupona

herberg, kroeg, winkel

causa mortis

doodsoorzaak

causa uxoris

uit hoofde van het huwelijk

causidicus

advokaat

cautio, cavere

borgtocht, behoedzaam, voorzichtig zijn

cavere de rato

borg blijven zolang de bijzonderste schuldenaar het voor goed aanneemt

cecus

blind

cedere

overdragen

celebrare

plechtig vieren

celebratus

gevierd

celebravi

ik heb gevierd

celebs, coelebs

ongehuwd, echteloos, ongetrouwd

cellarius

keuken of keldermeester

cementarius

metselaar

cemeterio

op het kerkhof

cenotaphium

grafmonument ter ere van iemand wiens lijk daar niet aanwezig is

censor librorum

boekenkeurder in de R.K. kerk

censuarius

erfpachter

census

rijkdom, cijns

census hereditas

erfpacht

centenarius, centarius

honderdjarige

centesimo

honderd

centesimus

honderdste

centum

honderd

centurio

(mil.) kapitein, ritmeester, bevelhebber over honderd man

centurio equestris

(mil.) ritmeester, kavaleriekapitein

cerarius

wasfabrikant

cerdo

(leer)looier, schoenmaker, ongeschoolde, handswerkman

certa, certum, certus

zeker

ceterus

andere

c(h)elista

violist, vioolspeler, vedelaar, speelman, vioolbouwer

chiliarcha

(mil.) overste, kolonel

chirotecarius

handschoenmaker

chirotheragius,chirotherarius

heelmeester, chirurgijn, (maatschappelijk lager dan medicus)

chirurgus (juratus)

(gezworen) chirurgijn

christiane

op kristelijke wijze

cimiterium

kerkhof

cingularius

gordelmaker, gespenmaker

circa

ongeveer, omtrent

circiter

omstreeks

circa primam matutinam

rond één uur smorgens

circa secundam nocturnam

rond twee uur snachts

circa undecimam antemeridianam

om elf uur voormiddag

circa duodecimam diurnam

om twaalf uur in de dag

circa meridiem

rond de middag

circa tertiam pomeridianam

rond drie uur namiddag

circa quintam vespertinam

om vijf uur savonds

circa undecimam nocturnam

om elf uur snachts

circa vesperam

rond de avond

circulator

venter, marskramer, marktschreeuwer, kwakzalver

civis

burger

civissa

burgeres

civitas

stad

clancula

in het geheim

clarissimus

zeer beroemde

clarum vivorum propagines

stamboom

clauculo

in het geheim

claudus

kreupel, mank, lam

clericus

geestelijke, ook leerling, student, academicus, geleerde

clericus scabinorum

schepenklerk

clibanarius

bakker, ovenmetser, ovengieter, ovenist,(mil.)kurassier

clusor

(ijzer)smid, jagersknecht

coadjunctor

toegevoegd, hulp

cocus

kok

codex

handschrift

coelebs

ongehuwd, ongetrouwd, echteloos

coelibatus

ongehuwde status

coemeterio

kerkhof

cognatio, congationis

spillemaagschap, verwant van moederszijde

cognatus

bloedverwant, spillemaag, verwant van moederszijde (??vader??)

cognita/tus

verwante gekend

cognomen

familienaam

collactanea

zoogzuster

collactaneus

zoogbroeder

collateralis

zijmaag, bloedverwant in de zijlinie

collator

die het recht heeft een ambt te begeven

collybista

munter, werkman in de munt

colonellus

(mil.) overste, kolonel

colonia

pachthoeve

colonus

boer, landbouwer, cijnsman, bouwman, kolonist, bewoner, inwoner

colorator

verver

combusta, combustus

verbrand

comes

graaf

comitin

grafelijk

comitissa

gravin

commater

doopmoeder, meter, peet(tante)

commendator

komtuur, kommandeur, overste

commendator provincialis

landkomtuur, landkommandeur (over een balije van een ridderorde)

commissarius

lasthebber, gemachtigde, bemiddelaar, kommissaris, plaatsvervanger

commissio

opdracht, proefstuk, wedstrijd

commorans

verblijvend te

commorans apud

verblijvend bij

commorare

verblijven

commutator

wisselaar

communicantes

paasplichtigen

communitas

gemeente

comparare

verschijnen

compater, compatris

doopvader, peter, peet(oom)

compere

peter

compositor calopodiorum

leestmaker, houtenschoenmaker

compositor vaginarum

wapenschedemaker

comprivignus

medestiefzoon

computus

rekening

concillium Tridentinum

het concilie van Trente

concubinatus

uit de vrije echt; een alternatief Romeins huwelijk (met concubine, typisch als vrouw de bruidschat niet kan betalen)

concursus

examen voor betrekking als pastoor

condicta

bruid, verloofde

condictus

bruidegom

condimentarius

specerijenkoopman, kruidenier, drogist

conditio

beroep

conditione (sub-)

(onder0voorwaarde

confamiliaris

tot de familie behorend

confesso

biecht

confessione et extrema unctione praemunitus

voorzien van de laatste sacramenten (biecht en H.Oliesel)

confessus

gebiecht

confirmati

gevormden

confirmatorum (registrum)

register van vormelingen

confirmatus

gevormd

congeneralis

verwant, familielid

coniu(c)s

echtgenoot

coniuga

de echtgenote

coniugae

van de echtgenote

coniugatoren

echtelieden

coniuges

de echtgenoten, gehuwden

coniugis

van de echtgenoot

coniugum

echtgenoten (mv. genitief, van)

coniuncti

gehuwden

coniunx

de echtgenoot, echtgenote

coniunxi matrimonio

heb ik in den echt verbonden

coniux

komt meestal voor in de tweede naamval van het meervoud "conjugum", echtelieden

conjugalis

gehuwd

conjugata, conjugatus

gehuwd

conjugatio

(echt)verbintenis, huwelijk

conjugere

uithuwelijken, ten huwelijk geven

conjuges

echtgenoten, echtelieden, echtelingen

conjugiale, conjugialis

(bn) echtelijk, huwelijks

conjugium

het huwelijk aangaan

conjugum

echtgenoten (mv. genitief van...), zijn gehuwd

conjuncta, conjunctus

(bn) verbonden, gehuwd, verwant (in 't algemeen)

conjuncti fuerunt,-sunt

zijn getrouwd

conjunctio

(echt)verbintenis, huwelijk, verwantschap, ook de verwanten

conju(n)x, coniu(c)s, contectalis

echtgenoot, man, echtgenote, vrouw

conjurgatus

gehuwd

connubium

huwelijk

consanguineus, -nea

bloedverwant

consanguinitas, -tatis

van de bloedverwantschap

conscabinus

medeschepen

consensu meo

met mijn toestemming

consensu parentum

met toestemming van de ouders

consensu pastoris

met toestemming van de pastoor

consensu quorum interest

met toestemming van de belanghebbenden

consiliarius

raadslid, raadsheer, raadgever, bijzitter

consobrina

tantesdochter van moederszijde, dochter van moederszuster, volle of eigen nicht

consobrinus

volle neef, gezusters kinderen, kind van iemands oom of tante

consobrina magnus

kleindochter van de zuster van de grootmoeder

consobrinus magnus

kleinzoon van de zuster van de grootmoeder

consocer

mede-schoonvader

consors

gemaal, echtgenoot, man

con(e)stabul(-arius),(-us)

konstabel, politieagent, bewaker

consortis

gemaal, echtgenoot, man

consuetis ecclesiae (Romanae) sacramentis

met de gebruikelijke sacramenten van de (Roomse) Kerk

consul

raadsheer, vaak ook burgemeester

contectalis

echtgenoot, man, echtgenote, vrouw

conthoralis

echtgenote

contractante nuptiali

huwelijkse voorwaarden

contrahunt

huwen

contrahunt matrimonium

zij sluiten een huwelijk

contraxerunt

het huwelijk aangegaan

contraxerunt matrimonium

sloten een huwelijk

contraxit sponsalia

deden trouwbelofte, ondertrouw

contribulis

stamgenoot, verwant

conubium

huwelijk

conversus (ad fidem catholeam)

bekeerd (tot het katholiek geloof), bekeerling

copiae

legers

copula conjugalis

echtverbintenis, echtvereniging

copulanda, copulandus

trouwer, persoon die wil huwen

copulare

kerkelijk trouwen

copulata, copulatus

(bn) gehuwd, getrouwd, getrouwde, gehuwde

copulatio

kerkelijke huwelijksvoltrekking

copulatio coram

huwelijksvoltrekking in tegenwoordigheid van, -ten overstaan van

copulati fuere, -fuerunt, -sunt

zij zijn getrouwd

coqua

keukenmeid

coquus

kok

coram

ten overstaan van, in tegenwoordigheid van

coram judice

ten overstaan van de rechter

coram me infrascripto pastore

voor mij ondertekenende pastoor

coram notario et testibus

voor notaris en getuigen

coram omni plebe

voor veel aanwezigen

coram praedicante acatholica

voor de niet-katholieke (protestantse) predikant 

coram testibus

voor de getuigen

corbiferius

korfdrager

corbifex

mandenmaker

cordarius

touwslager, lijndraaier, koordmaker

corem

bij

coriarius

leerbereider, leerbewerker, leerlooier, schoenmaker, riemenmaker, gordelmaker

coronarius, coronator

lijkschouwer

corpus

lichaam

corpus alienum

vreemd element

corpusculum

lichaampje

correptus

overvallen, weggerukt

corrigiarius

riemenmaker, gordelmaker, zadelmaker

costa

wederhelft, vrouw,(eig. rib)

cotarius, cotiarius

slijper, wetter, arbeider, huisbediende

cremeterium

kerkhof

cribrarius

zeefmaker

crispator

pruikenmaker, barbier, kapper

crucesignatus

kruisvaarder

crucifer

kruisvaarder, kruisridder

crucis

van het kruis

crumenarius

beurzenmaker, tassenmaker, leerbewerker, koffermaker, zadelmaker

crux

kruis

cubicularia

kamermeid

cubiculum

(slaap)kamer

cuius anima requiescat in pace

zijn ziel rust in vrede

cuius loco

in wiens plaats

cuius vicem supplevit

in wiens plaats optrad

cuius vices egit

in wiens plaats optrad

cujus

van wie

cujus filia

van wie dochter is

cuius loc(o) (-um) tenuit

wiens plaats werd ingenomen door

culcit(r)arius

stoffeerder, mantelmaker

cultellarius, cultellifex, cultrarius, cultrariux

messenmaker

cum

met, als, ofschoon, wanneer, omdat

cum ab illustrissimo ac reverendissimo domino episcopo obtena dispensatione in bannis

met dispensatie in de roepen verkregen van de illustere en zeer eerwaarde heer bisschop

cum amicis

met vrienden, - vriendinnen

cum consensu pastoris

met toestemming van de pastoor

cum dispensatione

met dispensatie, met vrijstelling

cum dispensatione impedimenti consanguinitatis

met vrijstelling van huwelijksbeletsel door verwantschap

cum dispensationei in bannis

met vrijstelling der roepen

cum dispensatione in banno

met vrijstelling in één roep

cum fundo et omnibus pertinenti(bus) (-is)

met de grond en alles wat er toe behoort

cum mea licentia

met mijn vergunning

cum missa

met een mis

cum pertinentiis

met toebehoorten (koopakte en rentbrieven)

cum suis

met gevolg (in de zin van : met de zijnen)

cum totali relaxatione

met volledige vrijstelling (geruststelling)

cumulare

cumuleren, cumulatie van ambten en opstapeling van wedden door één persoon

cum vigilus et exequiis

met vigiliën en uitvaart

cuparius

tonnenmaker, kuiper

cupe(n)dinarius

koekbakker, banketbakker, winkelier, kramer

cup(r)ifex

koperslager, koperbewerker

curanda

pupil, pleegdochter

curandus

pupil, pleegzoon

curator

voogd, verzorger, verpleger, bestuurder, toezichter

curator ventris

curator over ongeboren vrucht

curatus

pastoor

currus

wagen, gespan, kar

cursor

bode

curtiu

de korte

custodis

koster (2e naamval)

custos

koster, opziener, opzichter, behoeder, beschermer, deurwachter, portier, (be)waker, wachter

custos camporum

veldwachter

custos mercenarius

gehuurde koster

custos ovium

schapenhoeder, schaapsherder

custos porcorum

varkenshoeder

cyrothecarius

handschoenmaker